Engelse leenwoorden als een mogelijke piste voor toegankelijker en aantrekkelijker kindernieuws?
Moira Van Puyvelde, Laura Rosseel & Eline Zenner (Vrije Universiteit Brussel & KU Leuven)
ACHTERGROND: Onderzoek heeft aangetoond dat de gewoonte om nieuws te consumeren vaak ontstaat in de kindertijd (Huang 2009), en dat nieuwsconsumptie bij kinderen een impact heeft op politieke participatie en maatschappelijke betrokkenheid op volwassen leeftijd (Van Deth et al. 2011, Pasek et al. 2006). Hoewel 75% van de 6- tot 18-jarigen in Vlaanderen aangeeft het nieuws te volgen (Apestaartjaren 2022), zijn de traditionele nieuwskanalen niet altijd geschikt voor kinderen: overmatig negatieve emotionele reacties op nieuwsberichten kunnen de betrokkenheid net in het gedrang brengen (Kleemans et al. 2017). Bovendien moet het nieuws ook voldoen aan de specifieke behoeften van een jonger publiek, waarbij begrijpelijkheid en aansluiting bij de eigen leefwereld kunnen zorgen voor een sterkere betrokkenheid bij de actualiteit (Walma van der Molen & De Vries 2003). Daarbij kan ook het taalgebruik een rol spelen om de berichtgeving toegankelijker en aantrekkelijker te maken voor kinderen, bv. via convergerende taalkeuzes van presentatoren die de afstand tot het publiek verkleinen (Alon-Tirosh 2017). Tot op heden is er in Vlaanderen echter weinig onderzoek uitgevoerd naar het effect van taalgebruik op de perceptie en betrokkenheid van kinderen bij nieuwsprogramma’s.
DOEL: Deze studie focust specifiek op het gebruik van Engelse leenwoorden in Karrewiet, het jeugdjournaal van Ketnet. Engelse leenwoorden in het Nederlands zijn in de Vlaamse context markeerders van jongerentaal, en die functie kan de woorden ook aantrekkelijk maken voor aankomende tieners (Schuring & Zenner 2022). Waters (2022) toont echter aan dat minder dan 1% van alle uitingen door Karrewietpresentatoren Engelse leenwoorden bevatten; het VRT-Taalcharter benadrukt immers het belang van Standaardnederlands om de toegankelijkheid van hun programma’s maximaal te bevorderen. Met dit onderzoek willen we daarom nagaan hoe preadolescenten Engelse leenwoorden evalueren in verhouding tot de toegankelijkheid en aantrekkelijkheid van Karrewiet.
METHODE: Om de attitudes te onderzoeken, stellen we 8- tot 12-jarigen uit Vlaamse basisscholen (N = 500) bloot aan twee guises in een fictieve Karrewietopname, viz. (1) een guise met enkel Nederlandse woorden, en (2) een Nederlandse guise die enkele Engelse alternatieven bevat voor Nederlandse evaluatieve adjectieven uit de andere guise (bv. cool vs. leuk). De respondenten beoordelen vervolgens de presentator in beide guises op persoonlijkheid en kennis van het nieuwsonderwerp, waarbij we zowel context-specifieke attitudes (“Wie is de beste presentator?”) als solidariteit en ingroup-effecten (Wie kies je als je beste vriend?”) bevragen. Ook toegankelijkheid (begrijpelijkheid van de presentator, herkenning van Engelse woorden) en aantrekkelijkheid (voorkeur voor meer/minder Engels op Karrewiet, gevoelswaarde van Engelse en Nederlandse adjectieven) komen aan bod, in zowel open als gesloten vraagvorm.
IMPLICATIES: Op basis van vergelijkbaar masteronderzoek door Muyldermans (2023) verwachten we in onze resultaten te zien dat de respondenten sociale betekenissen van ingroup en jongerentaal toekennen aan Engelse leenwoorden in Karrewiet, maar dat ze zich tegelijkertijd bewust zijn van de normatieve, genre-specifieke verwachtingen over exclusief Nederlands taalgebruik in nieuwscontexten. Met deze studie willen we zo het potentieel van Engelse leenwoorden verkennen om nieuwsprogramma’s toegankelijker en aantrekkelijker te maken voor (jonge) kinderen, zodat zij kunnen uitgroeien tot kritische, geïnformeerde burgers. Daarmee biedt deze studie bovendien cruciaal inzicht in de ontwikkeling van attitudes tegenover vreemde variëteiten in het Nederlands vanuit een toegepast perspectief.
Referenties
Alon-Tirosh, M. (2017). Children and news: opinions of children’s news program creators in Israel. Journal of Children and Media, 11(2): 132-46.
Apestaartjaren. (2022). De digitale leefwereld van kinderen en jongeren. Retrieved on 20/03/2024 from https://www.mediawijs.be/nl/onderzoek/apestaartjaren.
Huang, E. (2009). The Causes of Youths’ Low News Consumption and Strategies for Making Youths Happy News Consumers. Convergence: The International Journal of Research into New Media Technologies, 15(1): 105-22.
Kleemans, M., De Leeuw, R. N. H., Gerritsen, J. & Buijzen, M. (2017). Children’s Responses to Negative News: The Effects of Constructive Reporting in Newspaper Stories for Children. Journal of Communication, 67(5): 781-802.
Muyldermans, L. (2023). News of nieuws? Experimenteel onderzoek naar het gebruik van Engelse leenwoorden in Karrewiet. Ongepubliceerde masterthesis, KU Leuven.
Pasek, J., Kenski, K., Romer, D. & Jamieson, K. H. (2006). America’s Youth and Community Engagement: How Use of Mass Media is Related to Civic Activity and Political Awareness in 14- to 22-Year-Olds. Communication Research, 33(3): 115-35.
Schuring, M. & Zenner, E. (2022). English from Scratch: Preadolescents’ Developing Use of English Lexical Resources in Belgian Dutch. Frontiers in Communication, 6.
Van Deth, J. W., Abendschön, S. & Vollmar, M. (2010). Children and Politics: An Empirical Reassessment of Early Political Socialization. Political Psychology, 32(1): 147-74.
Walma van der Molen, J. & De Vries, M. (2003). Violence and consolation: September 11th 2001 covered by the Dutch children’s news. Journal of Educational Media, 28(1): 5-19.
Waters, T. (2022). Breaking the news: Een mixed-method onderzoek naar het gebruik van Engelstalige leenwoorden in Karrewiet. Ongepubliceerde masterthesis, KU Leuven.